Toedeloe

als luffeltjes

Of Nederlanders zich in het Duits en Engels zo goed weten te redden als zij dikwijls pretenderen, is sinds Louis van Gaal in München werkt, zeer twijfelachtig geworden. In een overmoedige bui liet hij onlangs een verslaggever weten, dat hij met zijn vrouw in bed ligt als "twee luffeltjes". Ik moest onmiddellijk denken aan een vrouw, die jaren geleden eens de redactie van Libelle om advies vroeg: "Lieve Lita, mijn man blijkt homofiel. Moet ik hem nu de rug toekeren?" Zo'n vaart zal het bij Van Gaal niet lopen. Hij ziet al genoeg mannelijk geknuffel voor zijn ogen en wordt, als het zijn club goed gaat, daar zelf ook regelmatig in betrokken. Thuis zal hij waarschijnlijk wel wat anders willen.

Jaren geleden overkwam het een vriend van mij, dat hij in een etablissement in Duitsland een sigaretje wilde opsteken. Dat mocht toen nog, ook al trof hij geen asbak aan op tafel. Dus vroeg hij in zijn beste Duits de ober om een "asbach" en keek heel verrast op, toen even later een glas cognac voor hem werd gezet.

In ons land wordt de informele groet toedeloe, hoewel niet voorkomend in de Van Dale en evenmin in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie, toch regelmatig gebruikt naast doei, hoi, ciao, doeg en bye.

Maar waar komt dat woord toedeloe nou eigenlijk vandaan? De schrijver van het carnavalslied "Toedeloe" en de eigenaar van het Amsterdamse café "Toedeloe" zullen daar in ieder geval geen flauwe notie van hebben gehad, anders hadden zij zich wel bedacht om hun song en kroeg zo te noemen.

Zonder het op dat moment zelf te weten, ben ik jaren terug waarschijnlijk getuige geweest van het ontstaan van het woord toedeloe, als groet dan. Naast mij in een restaurant zaten een man en een vrouw, die daar kennelijk een afspraakje hadden. Een "date", zouden we nu zeggen. Op een gegeven moment stond de man op en wilde weglopen. Hij had, al naar gelang zijn sociale status en zijn relatie tot de vrouw, kunnen zeggen : "Ik ga even pissen" of "Ik ga even achter het haakje", dan wel "Ik ga me even ontwateren" of woorden van gelijke strekking, maar hij zei helemaal niets. Tot de vrouw ietwat ongerust vroeg: "Waar ga je naar toe?" De man draaide zich om, zwaaide even naar de vrouw en zei alleen maar: "Toedeloe". Sindsdien heeft het woord zich als informele groet snel door ons land en onze taaltuin verspreid en niemand zoekt er ook iets achter als een kennis bij het afscheid nemen "toedeloe" tegen hem zegt.

Maar de man in het restaurant zei helemaal geen "toedeloe", maar "to the loo" en dat betekent niet "naar 't Loo" bij Apeldoorn, maar - u raadt het al: naar het toilet. Het Engelse "loo" (uitgesproken dus als "loe") is familair voor WC. Alleen de eigenaar van een onlangs geopende "plaswinkel" in de Kalverstraat te Amsterdam heeft dat begrepen en zijn zaak dan ook heel terecht 2theloo genoemd. (Zie de NRC van woensdag 16 februari j.l., pag.20). Op deze plaswinkel, waarvoor ik intussen om auteursrechtelijke redenen de naam zeikshop heb gereserveerd, kom ik nog terug.