Ouder

Het is eigenlijk begonnen bij de invoering van de  zorgtoeslag: het besef, dat een mens zorgbehoevend begint te worden, dus oud en gebrekkig wordt en maatschappelijk zo ongeveer is afgeschreven. Zo zal het misschien niet bedoeld zijn en daarom vind ik het woord ook volstrekt verkeerd gekozen. Het roept toch associaties op met het ouder en hulpbehoevend worden. Dat een mens aan de verkeerde kant van de zestig belandt en mij bovendien bij herhaling te verstaan wordt gegeven, dat ik nooit zo oud zal worden als ik eruit zie, is al erg genoeg. Daar hoeft een zorgtoeslag nog niet een schepje bovenop te doen.
Hopenlijk ver voor er bij mij van alles begint te piepen en te kraken, scharnieren en andere vitale delen niet meer funktioneren en allerlei onderdelen aan vervanging toe zijn, heb ik mij al eens afgevraagd, wat mij zoal te wachten zou kunnen staan:


Ik vrees het spookbeeld van de ouderdom,
Het niet meer funktioneren van scharnieren,
De vele rare vlekken, die je huid ontsieren.
En je rug en benen worden ook nog krom.


Je bent je blaas niet immer meer de baas,
Je raakt heel ongelegen uit je evenwicht.
Voor je ogen komt een hinderlijke waas,
En in je voet de eerste vorm van jicht.


Ik zet het dus behoedzaam op een drinken,
En laat dan om mijn lever maar een traan,
Als de vrees voor't oud zijn maar wil slinken,
Dan voel ík me al tevree en zelfs voldaan.


Zo'n vaart loopt het gelukkig nog niet, maar die zorgtoeslag heeft me dus wel aan het denken gezet over de ouderdom. Vooral in taalkundig opzicht. Waar zou dat woord vandaan komen?


15.00 uur
Ik moet nu even naar het gemeentehuis om alvast een scootmobiel te reserveren, maar ga straks hier weer verder.


16.00 uur
Zo, dat is gebeurd. Mooi model uitgezocht met laptophouder en ingebouwde koelkast. Ik kom uit een familie van garagehouders, dus het opvoeren van het voertuig zal straks geen probleem zijn. Want ik wil andere gemobiliseerde veteranen toch wel graag vóór blijven.


We mogen gevoeglijk aannemen, dat het woordje dom in het woord ouderdom de betekenis heeft van kerk. Een kerk voor ouderen dus, waarvan er in Nederland twee zijn: één aan de Amstel en de andere Ouderkerk staat aan de Hollandse IJssel. Waar de Ouderdom staat is mij helaas niet bekend.
Wenst men het woordje ouder te verstaan als deel van een gezin (ouderpaar), dan is ook daar niets op tegen. Want als bestanddeel van de ouderkerk hebben we inderdaad de moederkerk. De vaderkerk is in de loop der eeuwen uit ons gezichtsveld en woordenboeken verdwenen.
Beschouwt men het woordje dom in ouderdom als achtervoegsel, dan krijgt het de betekenis van verzameling, het geheel van..., zoals in ´t Amsterdamsch Hoerdom, behelzende de listen en streeken, daar zich de Hoeren en Hoere- Waardinnen van dienen; benevens der zelver maniere van leeven, dwaaze bygelovigheden, en in 't algemeen alles 'tgeen by dese Juffers in gebruik is, zoals de titel van dit even vermakelijke als instructieve werk uit 1681 volledig luidt. Dán krijgt het woord ouderdom dus de betekenis van "een verzameling ouderen", of "het totaal van alle ouderen", naar analogie van bijvoorbeeld het Christendom. U weet zelf ongetwijfeld ook nog wel een aantal -dommen te bedenken. Tenzij u dit alles niets kan ver-. Dán kunt u zich beter van de domme houden. Maar we kunnen met de ouderdom dus alle kanten op, zelfs de goede. En dat geeft hoop, die weer doet leven.